Het kruis staat scheef!
Het monument is ontworpen door dhr. A. Kammeyer, een architect uit Heerde, en verder bewerkt door Dave van Beetz, een creatieve joodse onderduiker. De muur waar de kogelinslagen nog zichtbaar zijn, is gespaard en is een belangrijk onderdeel van het monument. Met eenvoudige letters heeft Dave van Beetz de woorden ingebeiteld:
HIER VELDE ‘T DUITSE ZWAARD
13 APRIL AD 1945
12 NEDERLANDERS.
Een grafkuil aan de voet van de fusillade muur onderstreept dat de gevallenen er niet meer zijn. De smalle klinkerpaadjes symboliseren de strijders die met allerlei opvattingen uit vele richtingen samenkwamen om Nederland te bevrijden van onrecht. Het eikenhouten kruis, daar waar de klinkerpaadjes samenkomen, is tegelijk een zwaard dat in de grond gestoken is. Dat is bewust scheef en wekt daarmee een vraag op. Wat is hier gebeurd ? De zwaardvorm benadrukt (vergelijk de legende van King Arthur)dat het hanteren van het zwaard voorbehouden is aan een rechtvaardige koning, maar indien nodig ook weer getrokken zal worden.. 5 jaar lang was die er niet geweest. Toen was gewapend verzet gerechtvaardigd. Nu is er vrede. De kruisvorm is een teken van verzoening en verantwoordelijkheid voor vrede.
We gedenken hier de twaalf slachtoffers van het drama, ieder jaar op 13 april om 7:00 uur, de twaalf slachtoffers. Onder hen waren zeven verzetsstrijders en vijf onschuldige burgers.
De volgende verzetsstrijders werden neergeschoten:
Gerrit Jan Herman van Apeldoorn, 22 jaar uit Heerde
Adrianus van Apeldoorn, 23 jaar uit Heerde
Berend van Dijk, 34 jaar uit Heerde
Jacobus Gerrit Pleiter, 25 jaar uit Heerde
Hendrikus Hulst, 20 jaar uit Elburg
Nicolaas Samuel Rambonnet, 24 jaar uit Oostendorp
Vanuit de verte werden buurtbewoners Gerrit Jan Haverkamp (26 jaar) en Gerardus Hermannus Michael van de Vegt (30 jaar) neergeschoten.
Als represaillemaatregel werden de volgende buurtbewoners gefusilleerd:
Koendert van Lohuizen (52 jaar)
Jan Roke (35 jaar)
Jan Stoffer (47jaar)
Johannus Wilhelmus Hoogland (23 jaar) werd later op de dag gevangen genomen als gids van twee Canadese soldaten, en werd ter plekke gefusilleerd.
…De woning die hier stond, en de brug, werden opgeblazen…
De woning die hier stond, en de brug, werden door de Duitsers opgeblazen. Twee jaar daarna is hier het monument gemaakt – zonder hulp van overheden – door burgers uit de buurt en oud-verzetsstrijders. Deze samenwerking was bijzonder en was ook een teken van verzoening. De buurt was immers onbedoeld betrokken geraakt. De renovatie 65 jaar na de oprichting van het monument is wederom uitgevoerd gezamenlijk door buurtbewoners, nabestaanden en de gemeente. De gemeente is tegenwoordig verantwoordelijk voor de instandhouding van het monument.
…De schuur en het woonhuis zijn herbouwd…
De schuur en het woonhuis zijn na de oorlog herbouwd. Dhr. Konijnenberg (eigenaar) heeft beide gebouwen met de omringende grond geschonken aan de stichting Vriendenkring 13 April 1945. Wij willen van de schuur een eenvoudige tentoonstellingsruimte maken.